دانشگاه مجازی ؛ آنچه باید بدانید

یک دانشگاه مجازی برنامه‌های آموزش عالی را از طریق رسانه‌های الکترونیکی و به طور معمول اینترنت ارائه می‌دهد. برخی از آنها دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی هستند که بخشی از دوره‌های طولانی و مقاطع خود را به صورت آنلاین هم ارائه می‌کنند و بخش دیگر، صرفاً به صورت آموزش مجازی فعالیت دارند.

تعریف دانشگاه مجازی

دانشگاه مجازی به معنای یک دانشگاه آنلاین است که دانشجویان می‌توانند از طریق اینترنت در آن ثبت نام کنند و دوره‌های درسی را به صورت آنلاین پیگیری کنند. در این نوع دانشگاه‌ها، دانشجویان می‌توانند به منابع آموزشی دسترسی داشته باشند و با استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند ویدئوکنفرانس و سیستم‌های مدیریت یادگیری، با اساتید و همکلاسی‌های خود در ارتباط باشند. برای ثبت نام در دانشگاه مجازی، معمولاً باید فرم ثبت نام آنلاین را پر کرده و گواهی‌نامه یا مدارک دیگر مورد نیاز را ارائه دهید.

انواع دانشگاه‌های مجازی

هدف دانشگاه مجازی

به بیان دیگر می‌توان گفت آن‌ها به عنوان نوعی آموزش از راه دور در نظر گرفته می‌شوند. هدف دانشگاه‌های مجازی دسترسی به بخشی از جمعیت است که نمی‌توانند در یک دانشگاه فیزیکی حضور یابند، به دلایلی مانند مسافت – از جمله مسافتی که دانشجویان در آنجا برای شرکت در کلاس‌های معمولی خیلی دور از یک دانشگاه هستند. و نیاز به انعطاف پذیری – بعضی از دانشجویان برای تحصیل در خانه هر زمان که برای آنها مناسب باشد، به انعطاف پذیری نیاز دارند.

نوع ارائه برنامه در یک دانشگاه مجازی بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند وب سایت، پست الکترونیک و سایر منابع شبکه‌ای انجام می شود. از آنجا که دانشگاه‌های مجازی نسبتاً جدید و نوپا به شمار می‌آیند، سؤالاتی درباره اعتباربخشی و کیفیت ارزیابی آن‌ها در اذهان عمومی وجود دارد.

تاریخچه دانشگاه مجازی

تاریخچه دانشگاه مجازی به سال 1969 با تاسیس شبکه ARPANET در ایالات متحده آمریکا، برمی‌گردد. در ابتدا، ARPANET یک شبکه پژوهشی بود که به منظور انتقال اطلاعات بین دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی تأسیس شده بود. این شبکه اولین ایده از دانشگاه مجازی را برای ارائه آموزش به دور از محل فراهم کرد.

در سال‌های بعدی، با توسعه اینترنت و فناوری‌های آنلاین، دانشگاه‌های مجازی به صورت بیشتری در جامعه جهانی ظاهر شدند. در حال حاضر، دانشگاه‌های مجازی در سراسر جهان وجود دارند و بسیاری از آن‌ها توانسته‌اند با ارائه دوره‌های آموزشی با کیفیت، محبوبیت بالایی کسب کنند.

مشخصه بارز همه اشکال و نسل‌های آموزش از راه دور، جدایی دانشجو و استاد در زمان و مکان است. آموزش از راه دور را می‌توان پیشرو در یادگیری آنلاین دانست. پیش از ظهور دانشگاه‌های مجازی، بسیاری از مؤسسات آموزش عالی از طریق دوره‌های مکاتبات چاپی مبتنی بر آموزش از راه دور استفاده می‌کردند. این موارد به گونه‌ای تدوین شده است که دانشجویان می‌توانند تقریباً فوری از استادان و مدرسان آنلاین از طریق ایمیل یا مباحث آنلاین، محتوای آنان را دریافت کنند. می‌توان گفت نخستین دانشگاه از راه دور در ایران، دانشگاه پیام نور بوده است.

تفاوت‌های آموزش مجازی

فراهم آوردن دسترسی به آموزش عالی برای همه دانشجویان، به ویژه زبان آموزان بزرگسال، با این واقعیت آسان‌تر می شود که اکثر دانشگاه‌های مجازی هیچ شرایط ورود به دوره‌های کارشناسی خود ندارند. البته در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، شرایط لازم برای ورود به دوره‌ها برای دانشجویان یا کسانی که در مشاغل خاص کار می‌کنند، در نظر گرفته شده است.

تحصیل در دانشگاه مجازی تفاوت‌های اساسی با تحصیل در دانشگاه فیزیکی دارد. هیچ ساختمان و دانشگاهی برای مراجعه به آنها وجود ندارد زیرا دانشجویان از طریق اینترنت محتوای یادگیری خود را دریافت می‌کنند. در بیشتر موارد، فقط به رایانه شخصی و اتصال به اینترنت نیاز است. مواد درسی می‌توانند شامل مطالب چاپی، کتاب‌ها، کاست‌های صوتی و تصویری، برنامه‌های تلویزیونی، لوح فشرده، نرم‌افزار و وب سایت‌ها باشند. در صورت بروز مشکل در دوره، پشتیبانی از استاد یا مدرس به صورت آنلاین از طریق ایمیل ارائه می‌شود.

برگزاری دوره‌های آنلاین به این معنی است که دانشجویان با خواندن مطالب درسی، کار در فعالیت‌های دوره ، نوشتن تکالیف و شاید همکاری با سایر دانشجویان از طریق ارتباط تلفنی و …، در زمان لازم مطالب را یاد می‌گیرند. یادگیری آنلاین می‌تواند یک تجربه «انزوا» در نظر گرفته شود! چراکه دانشجویان بیشتر وقت خود را صرف کار خود می‌کنند. البته برای افرادی که تیپ شخصیتی درونگرا دارند، این یک فرصت است، اما برا دیگران، ممکن است به عنوان یک مانع بزرگ برای تکمیل موفقیت‌آمیز دوره‌ها باشد.

برنامه زمانبندی

به دلیل دشواری احتمالی در حفظ برنامه مورد نیاز برای موفقیت در هنگام یادگیری آنلاین، برخی دانشگاه‌های مجازی از همان نوع مدیریت زمان مانند دانشگاه‌های سنتی استفاده می‌کنند. بسیاری از دوره‌ها با یک جدول زمانی کار می‌کنند که دانشجو با مطالب درسی دریافت می‌کند. این موارد ممکن است شامل فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده برای هر هفته دوره و موعد مقرر برای تکالیف باشد. اگر این دوره امتحان داشته باشد، به دانشجویان اطلاع داده می‌شود که برای شرکت در آن باید به کجا مراجعه کنند. در بسیاری موارد، آزمون پایان‌ترم دانشجویان دوره‌های مجازی، به صورت حضوری برگزار می‌شود.